28 marca 1933 roku Władze państwowe rozwiązały opozycyjny Obóz Wielkiej Polski, który po przewrocie majowym w 1926 r. założył Roman Dmowski. Podstawą prawną likwidacji Obozu Wielkiej Polski było zarządzenie ministra spraw wewnętrznych, w którym nakazywano władzom administracji rozwiązanie wszystkich jednostek organizacyjnych OWP istniejących jeszcze na terenach poszczególnych województw.
Zarządzenie wydano na podstawie art. 16 prawa o stowarzyszeniach z 27 października 1932 r. (Dz.U. nr 94, poz. 808) i motywowano tym, że działalność OWP stanęła w wyraźnym konflikcie z kodeksem karnym i władzami państwowymi. Decyzję wydano po głośnych wystąpieniach OWP na terenach województw lwowskiego, krakowskiego, białostockiego.
Rozwiązanie OWP w całym kraju poprzedziły decyzje zakazujące działalności OWP w poszczególnych województwach. Były one wydawane od 1932 r., a pierwszą w tej sprawie decyzję wydały władze administracyjne województwa pomorskiego. Działacze OWP odwoływali się od decyzji tłumacząc, że są członkami organizacji politycznej, a nie stowarzyszenia.
Po przewrocie majowym doszło do sytuacji paradoksalnej, bo Józef Piłsudski, przejmując władzę siłą, nie posiadał zaplecza parlamentarnego. Największą siłą parlamentarną pozostawali chadecy i endecy. Sanacja nie miała charakteru masowego ruchu. Sposobem na utrzymanie władzy było więc takie manipulowanie wyborami, by przeciwnicy nie byli w stanie uzyskać większości parlamentarnej. Endecy nie mogli liczyć na sukces parlamentarny w kolejnych wyborach. Roman Dmowski doszedł do przekonania, że władzę Piłsudskiemu może odebrać wielki, masowy ruch, który siłą odsunie obóz piłsudczykowski od władzy. Obóz Wielkiej Polski miał przede wszystkim jednoczyć rozbity ruch narodowy wokół wspólnego celu odsunięcia sanacji od władzy. Przy czym to "jednoczenie" opierało się głównie na zmianie pokoleniowej i poszukiwaniu nowego ducha zdolnego do przeciwstawienia się piłsudczykom.
Obóz Wielkiej Polski został powołany 4 grudnia 1926 r. w Poznaniu z inicjatywy członków stronnictw prawicowych. Na czele OWP stała Wielka Rada (19 osób), której prezesem był Roman Dmowski. Kraj został podzielony na dzielnice, województwa i powiaty z mianowanymi oboźnymi. Siedzibą Wydziału Wykonawczego OWP była Warszawa. Celem organizacji było połączenie pozaparlamentarnych sił antysanacyjnych i propagowanie budowy państwa narodowego oraz wyznaniowego z dominującym Kościołem katolickim. W programie OWP podkreślano wagę interesu narodowego, którego funkcją był interes państwowy (w odróżnieniu od sanacji, która na pierwszym miejscu stawiała zagadnienie państwowości). Deklarowano sprzeciw wobec rosnących, zdaniem członków organizacji, wpływów mniejszości narodowych. W związku z tym należało, zdaniem ideologów OWP, dążyć do wykluczenia mniejszości z życia społecznego lub spolonizowania. Odwoływano się też do wiodącej roli katolicyzmu w życiu narodu. Z czasem OWP stał się bardzo silną organizacją polityczną przejawiającą dużą aktywność. Bardzo często jednak polegała ona na organizowaniu licznych brutalnych wystąpień antyżydowskich i łamaniu prawa. Działalność Obozu nie znalazła zwolenników w innym środowisku poza endeckim czkolwiek OWP szybko stała się jedną z największych organizacji politycznych w kraju. Zrzeszała, według różnych rachunków od 200 tys. do 300 tys. osób.
Rozwiązanie OWP nastąpiło w okresie wzmacniania władzy rządowej i przygotowywania nowej konstytucji. Młodzi członkowie rozwiązanego Obozu Wielkiej Polski zasilili Stronnictwo Narodowe, w którym stworzono Sekcję Młodych. W Poznaniu i w Warszawie powołano Związek Młodych Narodowców i Obóz Narodowo-Radykalny.
KOLORYZACJA ZDJĘCIA © PAI
Obóz Wielkiej Polski w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
